Seite 2 – My Rustaveli

ვეფხისტყაოსანი

The Knight in the Panther's Skin

Example - example-example63-production კალიგრაფიული შრიფტი / Calligraphic font

ამბავი ავთანდილისა გულანშაროს მისლვისა

STORY OF AVTANDIL’S ARRIVAL IN GULANSHARO

ზღვა გაიარა ავთანდილ, მივა ტანითა მჭევრითა.
ნახეს ქალაქი, მოცული გარე ბაღისა ტევრითა,
გვარად უცხონი ყვავილნი, ფერითა ბევრის ბევრითა.
მის ქვეყანისა სიტურფე რა გაგაგონო ენითა!

მათ ბაღთა პირსა დააბეს ნავი საბლითა სამითა;
ავთანდილ ტანსა ჯუბანი ჩაიცვნა, დაჯდა სკამითა;
მოასხნეს კაცნი მზიდავნი, დამიზდებულნი დრამითა;
იგი ყმა ვაჭრობს, თავადობს და თავსა მალავს ამითა.

მოვიდა მისი მებაღე, ბაღსა იახლნეს რომელსა,
მას ყმასა უჭვრეტს შეფრფინვით პირსა, ელვათა მკრთომელსა;
ავთანდილ უხმო, ეუბნა კაცსა არ სიტყვა-მცთომელსა:
“ვისნი ხართ, ვინ ხართ, რა ჰქვიან მეფესა აქა მჯდომელსა?

წვრილად მითხარ ყველაკაი, – ყმა მას კაცსა ეუბნების, –
რა ლარია უფრო ძვირად, ან იეფად რა იხსნების?”
ჰკადრა: “ვხედავ, პირი შენი მზისა პირად მემეცნების;
რაცა ვიცი, მართლად გკადრებ, მრუდი არა არ გემცნების.

ესეა ზღვათა სამეფო თვისა ათისა სავლითა,
თვით გულანშარო ქალაქი, სავსე ტურფითა მრავლითა;
აქ მოდის ტურფა ყველაი ზღვა-ზღვა ნავითა მავლითა;
მელიქ-სურხავი ხელმწიფობს, სრული სვითა და დავლითა.

აქა მოსლვითა გაყმდების, კაციცა იყო ბერები:
სმა, გახარება, თამაში, ნიადაგ არნ სიმღერები,
ზამთარ და ზაფხულ სწორად გვაქვს ყვავილი ფერად-ფერები;
ვინცა გვიცნობენ, გვნატრიან, იგიცა, ვინ-ა მტერები.

დიდ-ვაჭარნი სარგებელსა ამისებრსა ვერ ჰპოვებენ:
იყიდიან, გაჰყიდიან, მოიგებენ, წააგებენ;
გლახა თვე ერთ გამდიდრდების, სავაჭროთა ყოვლგნით ჰკრებენ;
უქონელნი წელიწდამდის საქონელსა დაიდებენ.

Once, after crossing the ocean, they arrived at a prosperous city,
Which was surrounded by orchards and a thicket of spacious gardens
Full of beautiful flowers fragrant and dazzling in colour.
No, I have not the words to describe that remarkable city.

Avtandil, wishing to land, commanded the ship to be anchored.
Dressed in the clothes of a tradesman, he seated himself near the garden.
Where he at once hired porters to help in unload Ing the vessel.
Soon he was ready to trade disguised as a prosperous merchant.

While he was resting he saw the gardener standing before him
Gazing with joy on his face that flashed like lightning in darkness.
Avtandll greeted the man and spoke in courteous phrases:
“Whose men are you?” he asked, “Who rules this beautiful city?

“Tell me in detail, I pray”, Avtandil said to the gardener,
“Is there good trading here? What goods are dear, what cheaper?”
“O stranger”, answered the man., “You are truly a glorious sun;
All you desire to know I shall gladly and willingly tell you.

“This is the Realm of the Sea; in extent a ten months’ journey.
Gulanshahro is the capital, the city of beautiful flowers.
Ships come here in fleets loaded with choicest of merchandise.
Melik Surkhav is king, a noble and powerful ruler.

“Even the aged grow young, the weak grow strong in this country,
Where there is endless rejoicing, unceasing drinking and feasting.
Here, both in summer and winter bloom beautiful, many-hued flowers.
The strongest and cruellest of foes turn pale and sicken with envy.

Nowhere throughout the whole world can one find such markets as ours.
Goods are both bought and sold, and the profits and loss are enormous.
Goods are brought here from all quarters; a man can get rich in a month.
Many a penniless man has money laid by in a year.

ვეფხისტყაოსანი

The Knight in the Panther's Skin

Example - example-example63-production კალიგრაფიული შრიფტი / Calligraphic font

მე ვარ მებაღე უსენის, ვაჭართა უხუცესისა;
ესეცა გკადრო ამბავი, საქმე მისისა წესისა:
თვით ესე ბაღი მისია, თქვენი სადგომი დღესისა;
პირველ მას ჰმართებს ჩვენება ყოვლისა უტურფესისა.

რა შემოვლენ დიდ-ვაჭარნი, მას ნახვენ და ძღვენსა სძღვნიან,
უჩვენებენ, რაცა ჰქონდეს, სხვაგან ლარსა ვერ გახსნიან,
უტურფესთა სეფედ დასხმენ, ფასსა მუნვე დაუთვლიან;
მათ მაშინვე ააზატებს, ვითა სწადდეს, დაჰყიდიან.

თქვენებრთა საბატიოთა მათ ჰმართებს გამოსვენება;
დამყენებელთა უბრძანებს, ჰმართებდეს ვის დაყენება.
აწ იგი აქა არ არის, რას მარგებს მისი ხსენება!
გამოგებვა და წაყვანა მას ჰმართებს, თქვენი ქენება.

ფატმან ხათუნ შინა არის, ხათუნი და ცოლი მისი,
პურად კარგი მასპინძელი, მხიარული, არ თუ მქისი;
მას ვაცნობო მოსლვა თქვენი, წაგიყვანოს ვითა თვისი;
წინა კაცთა მოგაგებებს, ქალაქს შეხვალ ნათლივ, დღისი”.

ავთანდილ უთხრა: “წადიო, აგრე ქმენ, რაცა გწადიან”.
მებაღე მირბის, ახარებს, ოფლი ქვე მკრდამდის ჩასდიან.
ხათუნსა უთხრა ამბავი: “მე ესე დამიქადიან:
ყმა მოვა, მისთა მჭვრეტელთა შუქნი მზედ გაიცადიან.

ვაჭარი ვინმე პატრონი არს ქარავნისა დიდისა,
საროსა მსგავსი ნაზარდი და მთვარე დღისა შვიდისა;
ჰშვენის ჯუბა და მოხვევა ძოწეულისა რიდისა.
მე მიხმო, მკითხა ამბავი და ნირი ლართა სყიდისა”.

ფატმან ხათუნს გაეხარნეს, გააგება მონა ათი,
მოუკაზმნა ქარვანსრანი, დააყენა ბარგი მათი;
შემოვიდა ღაწვი-ვარდი, ბროლ-ბადახში, მინა-სათი;
მისთა მჭვრეტთა დაუსახეს ვეფხსა ტოტი, ლომსა – თათი.

“My lord, I am gardener to Usen. He is the chief of the merchants.
There are some rules which our master demands from the merchants who trade here.
This is his garden, my lord, where you have unloaded your merchandise.
First you must show him the best of your goods before you sell them.

“Rich and prosperous merchants bring him valuable presents.
Then chey unpack and exhibit all of their goods before him.
The choicest and best are at once set aside and accordingly paid for.
After which he allows them to go and trade their goods at their leisure.

“Usen’s rule is to greet and receive such merchants as you.
He orders a sumptuous banquet and gives the best of receptions.
Now he is absent from town else he would have surely received you,
Welcomed you gladly and warmly and bestowed rich presents upon you.

“Patman Khatun is his wife, a fair and hospitable lady.
She is gay and amiable, a cordial and generous hostess.
I shall tell her about you; she will welcome you gladly.
She will send a man to meet you and conduct you, my lord, to her mansion”.

“Do as you think best”, Avtandil answered the gardener.
The gardener greatly rejoiced and ran with the news to his lady.
With sweat pouring down to his breast he told the tidings to Patman:
“My lady, a youth that is bright as the sun has arrived in our city.

“He is a merchant, the chief of a great and prosperous caravan.
[Bright like a seven-day moon and slender and fair like a cypress.
He is richly attired: his coat and his coral-hued turban become him.
He wished me to tell him about the tariff and rules of the city”.

Patman Khatun rejoiced and sent ten of her slaves to fetch him.
A caravan-seral was prepared and his wares were all stored within it.
When the crystal and ruby, the jet and enamel entered the building
Those who beheld him compared his arms and feet to a lion’s.

ვეფხისტყაოსანი

The Knight in the Panther's Skin

Example - example-example63-production კალიგრაფიული შრიფტი / Calligraphic font

ზარი გახდა, შემოაკრბეს ქალაქისა ერნი სრულად,
იქით-აქათ იჯრებოდეს: “ვუჭვრიტოთო ამას რულად!”
ზოგნი ნდომით შეჰფრფინვიდეს, ზოგნი იყვნეს სულ-წასრულად;
მათთა ცოლთა მოიძულვნეს, ქმარნი დარჩეს გაბასრულად.

ფატმან, ცოლი უსენისი, გაეგება კართა წინა,
მხიარულმან უსალამა, სიხარული დაიჩინა;
ერთმანერთი მოიკითხეს, შევიდეს და დასხდეს შინა;
ფატმან ხათუნს მოსლვა მისი, შე- ვით -ვატყვე, არ ეწყინა.

ფატმან ხათუნ თვალად მარჯვე, არ-ყმაწვილი, მაგრა მზმელი,
ნაკვთად კარგი, შავ-გვრემანი, პირ-მსუქანი, არ პირ-ხმელი,
მუტრიბთა და მომღერალთა მოყვარული, ღვინის-მსმელი;
დია ედვა სასალუქო დასაბურავ-ჩასაცმელი.

მას ღამესა ფატმან ხათუნ უმასპინძლა მეტად კარგა.
ყმამან უძღვნა ძღვენი ტურფა, მიმღებელთა თქვეს, თუ: “ვარგ-ა”.
ფატმანს მისი მასპინძლობა უღირს, ღმერთო, არ დაკარგა;
სვეს და ჭამეს, დასაწოლად ყმა გავიდა ღამით გარ, გა.

დილასა ლარი ყველაი უჩვენა, გაახსნევინა,
ტურფანი სეფედ გარდასხნა, ფასიცა დაათვლევინა,
ვაჭართა უთხრა: “წაიღეთ!” აჰკიდა, გააწევინა,
თქვა: ” ვითა გინდა, ვაჭრობდით, ნუ გამამჟღავნებთ, მე ვინა”.

ყმა ვაჭრულად იმოსების, არ ჩაიცვამს არას მისსა.
ზოგჯერ უხმის ფატმან მისსა, ზოგჯერ იყვის ფატმანისსა;
ერთგან სხდიან, უბნობდიან საუბნარსა არა-მქისსა;
ფატმანს ჰკლვიდა უმისობა, რამინისი ვითა ვისსა.

The hosts of the town all assembled coming from every direction.
They hailed him with plaudits and praises as they thronged the place to see him.
Some sank half-fainting with longing, others were reft of their senses;
Wives grew tired of their husbands as they gazed on Avtandil’s beauty.

Patman Khatun was waiting for him in front of the entrance.
She was pleased to behold him and saluted and greeted him warmly.
When they had entered the hall she obliged him to sit beside her.
She was charmed and bewitched as she gazed on Avtandil’s features.

Although no longer young, Patman was a well-favoured woman,
Sue was dark of complexion with a lovely round face and figure,
A lover of wine and of feasting, of gaiety, music and singing.
She had abundance of garments, rich veils, mantles and jewels.

She entertained him that night in a lavish and sumptuous manner.
Avtandil gave her presents that dazzled and awed the beholder.
His generosity, mien and beauty filled her with longing.
When they had eaten and drunk Avtandil rose and retired.

He had his wares unpacked and showed them to Patman next morning.
Selecting the best for the king she at once paid the money required.
“Take all these goods away”, Avtandil said to the merchant,
“Sell as you wish, but, remember, reveal not my name”, he warned them.

Avtandil still wore the dress of a great and prosperous merchant.
They were often together, the youth and the wife of the merchant.
Passing the time together in pleasant and light conversation.
As Ramin’s absence was to Vis so was Avtandil’s to Patman.