თუცა ქალია, ხელმწიფედ მართ ღმრთისა დანაბადია;
არ გათნევთ, იცის მეფობა, უთქვენოდ გვითქვამს კვლა დია;
შუქთა მისთაებრ საქმეცა მისი მზებრ განაცხადია.
ლეკვი ლომისა სწორია, ძუ იყოს, თუნდა ხვადია”.

ავთანდილ იყო სპასპეტი, ძე ამირ-სპასალარისა,
საროსა მჯობი ნაზარდი, მსგავსი მზისა და მთვარისა,
ჯერთ უწვერული, სადარო ბროლ-მინა საცნობარისა;
მას თინათინის შვენება ჰკლვიდის წამწამთა ჯარისა.

გულსა მისსა მიჯნურობა მისი ჰქონდა დამალულად.
რა მოჰშორდის, ვერ-მჭვრეტელმან ვარდი შექმნის ფერ-ნაკლულად;
ნახის, ცეცხლი გაუახლდის, წყლული გახდის უფრო წყლულად.
საბრალოა სიყვარული, კაცსა შეიქმს გულ-მოკლულად!

რა მეფედ დასმა მეფემან ბრძანა მისისა ქალისა,
ავთანდილს მიჰხვდა სიამე, ვსება სჭირს მის სოქ-ალისა;
თქვა: “ზედას-ზედა მომხვდების ნახვა მის ბროლ-ფიქალისა,
ნუთუ მით ვპოვო წამალი მე ჩემი, ფერ-გამქრქალისა!

არაბეთს გასცა ბრძანება დიდმან არაბთა მფლობელმან:
“თინათინ ჩემი ხელმწიფედ დავსვი მე, მისმან მშობელმან,
მან განანათლნეს ყოველნი, ვით მზემან მანათობელმან.
მოდით და ნახეთ ყოველმან, შემსხმელმან, შემამკობელმან!

მოვიდეს სრულნი არაბნი, ჯარი განმრავლდა ხასისა:
ავთანდილ პირ-მზე, სპასპეტი ლაშქრისა ბევრ-ათასისა,
ვაზირი სოგრატ, მოახლე მეფისა დასთა დასისა;
მათ რომე დადგეს საჯდომი, თქვეს: “უთქმელია ფასისა!”

თინათინ მიჰყავს მამასა პირითა მით ნათელითა,
დასვა და თავსა გვირგვინი დასდგა თავისა ხელითა,
მისცა სკიპტრა და შემოსა მეფეთა სამოსელითა.
ქალი მზეებრ სჭვრეტს ყოველთა ცნობითა ბრძნად მხედველითა.

Aunque nacida mujer, Dios la envió al mundo para reinar. Ella sabe cómo mandar.
Lo hemos dicho en vuestra ausencia y lo decimos ahora sin lisonja:
el esplendor de su presencia hace brillar los rayos del sol.
Los vástagos del león, machos o hembras, nacen todos iguales”.

El hijo del Emir Spassalar, Avtandil, mandaba entonces el ejército,
esbelto como un ciprés, semejante a la luna y al sol,
su bello rostro aún imberbe, era igual al cristal más puro.
Y moría por la belleza de las pestañas sombrías de Tinatin.

Él intenta ocultar en su corazón el fuego del amor que lo cautiva.
Cuando está ausente y lejos de la presencia amada, su rosa se marchita,
y cuando la ve, su ardor se aviva y su herida se ahonda.
¡Digno de compasión es el hombre cuyo corazón ha sido herido por el amor!

Cuando el monarca ordena que su hija sea coronada como rey,
Avtandil recobra la alegría, la llama de su amor se dulcifica,
porque piensa: “Ahora podré contemplar más a menudo sus rasgos de cristal,
y quizás encontrar un remedio al mal que me tortura”.

Se proclama por Arabia el edicto del poderoso monarca:
“Yo, su padre, he dado orden de que mi hija sea proclamada rey,
que su luz nos ilumine a todos como un sol resplandeciente;
venid, contemplad y que todos canten sus gracias sublimes”,

Todo el pueblo árabe se reúne, y crece la multitud de nobles y caballeros.
Acude Avtandil de mejillas de sol, caudillo de diez mil veces diez mil guerreros;
y también el visir Socrat, amigo del rey y su más allegado cortesano.
A la vista del trono todos exclaman: “¡Su valor sobrepasa las palabras!”

El rey conduce a Tinatín de rostro refulgente,
la hace sentar en el trono, después la corona él mismo,
pone en sus manos el cetro y la ciñe con el tocado real.
Como un sol, su mirada lo baña todo de claridad soberana.

უკუდგეს და თაყვანის-სცეს მეფემან და მისთა სპათა,
დალოცეს და მეფედ დასვეს, ქება უთხრეს სხვაგნით სხვათა,
ბუკსა ჰკრეს და წინწილანი დაატკბობდეს მათთა ხმათა.
ქალი ტირს და ცრემლთა აფრქვევს, ჰხრის ყორნისა ბოლო-ფრთათა.

მამისა ტახტსა საჯდომად თავი არ ეღირსებოდა,
ამად ტირს, ბაღი ვარდისა ცრემლითა აივსებოდა;
მეფე სწვრთის: “მამა ყოველი ძისაგან ითავსებოდა,
ამისად ქმნამდის დამწველი ცეცხლი არ დამევსებოდა”.

უბრძანა: “ნუ სტირ, ასულო, ისმინე ჩემი თხრობილი:
დღეს შენ ხარ მეფე არაბეთს, ჩემგან ხელმწიფედ ხმობილი,
აქათგან ესე სამეფო შენია მართ მონდობილი.
ხარმცა ბრძნად მქმნელი საქმისა, იყავ წყნარი და ცნობილი!

ვარდთა და ნეხვთა ვინათგან მზე სწორად მოეფინების,
დიდთა და წვრილთა წყალობა შენმცა ნუ მოგეწყინების!
უხვი ახსნილსა დააბამს, იგი თვით ების, ვინ ების.
უხვად გასცემდი, ზღვათაცა შესდის და გაედინების.

მეფეთა შიგან სიუხვე, ვით ედემს ალვა, რგულია;
უხვსა ჰმორჩილობს ყოველი, იგიცა, ვინ ორგულია;
სმა-ჭამა – დიდად შესარგი, დება რა სავარგულია?!
რასაცა გასცემ, შენია; რას არა, დაკარგულია!”

ამა მამისა სწავლასა ქალი ბრძნად მოისმინებდა,
ყურსა უპყრობდა, ისმენდა, წვრთასა არ მოიწყინებდა;
მეფე სმასა და მღერასა იქმს, მეტად მოილხინებდა;
თინათინ მზესა სწუნობდა, მაგრა მზე თინათინებდა.

მოიხმო მისი გამზრდელი, ერთგული, ნაერთგულევი,
უბრძანა: “ჩემი საჭურჭლე, შენგან დანაბეჭდულევი,
მომართვი ჩემი ყველაი, ჩემი ნაუფლისწულევი”.
მოართვეს, გასცა უზომო, უანგარიშო, ულევი.

El rey y todo el ejército se inclinan para hacerle homenaje,
la proclaman con el rango de rey y le prodigan elogios.
El son de los címbalos hace aún más dulces sus voces.
Como alas de cuervo las pestañas negras de la doncella bajan entre lágrimas

No se siente digna de ocupar el trono de su padre,
y tanto llora que sus lágrimas anegan el jardín de las rosas.
Su padre la consuela: “Todos los padres renacen en sus hijos,
ahora por fin el fuego de mi inquietud se ha extinguido”.

Rostevan dice: “Hija mía, no llores y escucha mis consejos:
hoy has sido proclamada por mí rey de Arabia;
en adelante la suerte del reino está en tus manos,
trata sabia y serenamente cada problema, sé modesta y discreta.

El sol calienta por igual a la rosa y a las yerbas del campo,
no escatimes tu bondad ni al humilde ni al poderoso,
porque la generosidad hace fiel al noble y al esclavo obediente;
da con largueza, como el mar, que también recibe el agua y luego la regala.

La magnificencia de los reyes es como un ciprés del Edén;
al soberano generoso todos obedecen, incluso el traidor;
la buena mesa es provechosa, pero ¿de qué sirve la avaricia?
Lo que das sigue siendo tuyo, lo que guardas se pierde”.

La doncella escucha sabiamente las enseñanzas de su padre,
con el oído atento no deja lección alguna de perder.
El rey entonces ordena comer y beber; estaba de un humor excelente.
La reina ha eclipsado al sol, que intenta en vano brillar como ella.

Tinatín llama a su fiel y devota nodriza, y le dice:
“Tráeme mis tesoros, las cajas cerradas que custodias,
todas las riquezas que me corresponden como hija del rey”.
Cuando la nodriza regresa, la reina todo lo regala sin medida ni fatiga.

მას დღე გასცემს ყველაკასა სივაჟისა მოგებულსა,
რომე სრულად ამოაგებს მცირესა და დიდებულსა.
მერმე ბრძანა: “ვიქმ საქმესა, მამისაგან სწავლებულსა,
ჩემსა ნუვინ ნუ დაჰმალავთ საჭურჭლესა დადებულსა”.

უბრძანა: “წადით, გახსენით, რაცა სად საჭურჭლენია!
ამილახორო, მოასხი რემა, ჯოგი და ცხენია!”
მოიღეს.გასცა უზომო, სიუხვე არ მოსწყენია.
ლარსა ჰხვეტდიან ლაშქარნი, მართ ვითა მეკობრენია.

ალაფობდეს საჭურჭლესა მისსა, ვითა ნათურქალსა,
მას ტაიჭსა არაბულსა, ქვე-ნაბამსა, ნასუქალსა;
რომე ჰგვანდა სიუხვითა ბუქსა, ზეცით ნაბუქალსა,
არ დაარჩენს ცალიერსა არ ყმასა და არცა ქალსა.

დღე ერთ გარდახდა.პურობა, სმა-ჭამა იყო, ხილობა,
ნადიმად მსხდომთა ლაშქართა მუნ დიდი შემოყრილობა.
მეფემან თავი დაჰკიდა და ჰქონდა დაღრეჯილობა.
ნეტარ, რა უმძიმს, რა სჭირსო? – შექმნეს ამისი ცილობა.

თავსა ზის პირ-მზე ავთანდილ, მჭვრეტთაგან მოსანდომია,
სპათა სპასპეტი, ჩაუქი, ვითა ვეფხი და ლომია;
ვაზირი ბერი სოგრატი თვით მას თანავე მჯდომია.
თქვეს, თუ: “რა უმძიმს მეფესა, ანუ რად ფერი ჰკრთომია?”

თქვეს, თუ: “მეფე ცუდსა რასმე გონებასა ჩავარდნილა,
თვარა აქა სამძიმარი მათი ყოლა არა ქმნილა”.
ავთანდილ თქვა: “სოგრატ, ვჰკითხოთ, გვითხრას, რადმცა შეგვეცილა?
ვჰკადროთ რამე სალაღობო, რასათვისმცა გაგვაწბილა?”

ადგეს სოგრატ და ავთანდილ ტანითა მით კენარითა,
თვითო აივსეს ჭიქები, მივლენ ქცევითა წყნარითა,
წინა მიუსხდეს მუხლ-მოყრით, პირითა მოცინარითა.
ვაზირი ლაღობს ენითა, წყლიანად მოუბნარითა:

Aquel día repartió los dones que recibió en su infancia
y que bastaban para enriquecer a humildes y poderosos.
Entonces dice: “He seguido los consejos que me dio mi padre,
que nadie oculte las riquezas recibidas de mí”.

Y añade: “Id y abrid todos los cofres de tesoros que haya;
guardián de mis cuadras, conduce hasta aquí todos los asnos, mulos y caballos”.
Así se hace y de nuevo, incansable, prodiga cuanto posee.
Los soldados se lanzan como piratas a los montones de oro.

Se abalanzaron sobre las riquezas como botín arrebatado a los turcos,
y se adueñaron de caballos árabes de pura raza.
La prodigalidad de Tinatín fue como una tempestad bajada de los cielos.
No quedó dama ni caballero con las manos vacías.

Pasó el día entre festejos, vino, fruta y manjares;
los soldados bebían y bendecían su destino.
Sólo el rey estaba cabizbajo, el rostro marcado por la pena,
sorprendidos de su tristeza, “¿qué le pasa””, se preguntan.

Avtandil de rostro como el sol está a la cabecera de la mesa,
el caudillo del ejército, espléndido, es el igual del león y el tigre;
a su lado se sienta Socrat, decano de los visires.
Los dos se preguntan: “¿Qué tiene el rey? ¿Por qué está pálido?”

Y se dicen: “Algún triste pensamiento ocupa la mente del rey,
porque nada ha podido ocurrir aquí que le cause pesar”.
“Preguntémosle por qué se sienta lejos de nosotros”, dice Avtandil,
“¿nos rechazará si le hacemos propuestas agradables?”.

Socrat y el esbelto Avtandil se levantan juntos,
llenan de vino sus copas, avanzan con paso ligero,
y se inclinan ante el rey con una sonrisa en los labios.
El visir habla agradablemente con un discurso lleno de elocuencia.

“დაგიღრეჯია, მეფეო, აღარ გიცინის პირიო.
მართალ ხარ: წახდა საჭურჭლე თქვენი მძიმე და ძვირიო,
ყველასა გასცემს ასული თქვენი საბოძვარ-ხშირიო;
ყოლამცა მეფედ ნუ დასვი! თავსა რად უგდე ჭირიო?”

რა მეფემან მოისმინა, გაცინებით შემოჰხედნა,
გაუკვირდა: ვით მკადრაო, ან სიტყვანი ვით გაბედნა?!
“კარგი ჰქმენო, – დაუმადლა, ბრძანებანი უიმედნა, –
ჩემი ზრახვა სიძუნწისა, ტყუის, ვინცა დაიყბედნა.

ეგე არ მიმძიმს, ვაზირო, ესეა, რომე მწყენია:
სიბერე მახლავს, დავლიენ სიყმაწვილისა დღენია,
კაცი არ არის, სითგანცა საბრძანებელი ჩვენია,
რომე მას ჩემგან ესწავლნენ სამამაცონი ზნენია.

ერთაი მიზის ასული, ნაზარდი სათუთობითა;
ღმერთმან არ მომცა ყმა-შვილი, – ვარ საწუთროსა თმობითა, –
ანუმცა მგვანდა მშვილდოსნად, ანუ კვლა ბურთაობითა;
ცოტასა შემწევს ავთანდილ ჩემგანვე ნაზარდობითა”

ყმა მეფისა ბრძანებასა ლაღი წყნარად მოისმენდა,
თავ-მოდრეკით გაიღიმნა, გაცინება დაუშვენდა,
თეთრთა კბილთათ გამომკრთალსა შუქსა ველთა მოაფენდა.
მეფე ჰკითხავს: “რას იცინი, ანუ ჩემგან რას შეგრცხვენდა?”

კვლა უბრძანა: “თავსა ჩემსა, რას იცინი, რად დამგმეო?”
ყმამან ჰკადრა: “მოგახსენებ და ფარმანი მიბოძეო,
რაცა გკადრო, არ გეწყინოს, არ გაჰრისხდე, არ გასწყრეო,
არ გამხადო კადნიერად, არ ამიკლო ამაზეო.”

უბრძანა: “რადმცა ვიწყინე თქმა შენგან საწყინარისა!”
ფიცა მზე თინათინისი, მის მზისა მოწუნარისა.
ავთანდილ იტყვის: “დავიწყო კადრება საუბნარისა:
ნუ მოჰკვეხ მშვილდოსნობასა, თქმა სჯობს სიტყვისა წყნარისა.

“Oh, señor, vuestro rostro está sombrío, ha desaparecido la sonrisa.
Es verdad que vuestro tesoro tan preciado se ha desvanecido,
pues a toda prisa lo ha regalado vuestra hija con prodigalidad.
Si no la hubierais coronado, hubiera habido para mil años”,

Mientras le escucha hablar, el rey lo mira y sonríe,
´sorprendido de que ante él alguien ose decir tales palabras:
“¡Qué bien has hablado, Socrat!”, dice agradeciendo al visir sus palabras,
“pero quien me acusa de avaro, inventa fábulas imprudentes.

No son riquezas y tesoros, visir, lo que me pesa y me entristece.
Ya me he bebido los días de juventud, y el tiempo se apodera de mí,
y no hay un solo caballero en ningún lugar de mis vastos dominios,
que haya aprendido de mí el noble oficio de la caballería.

Solo, con celoso cuidado, hice educar a mi única hija,
pues Dios no me dio un varón que me sucediera y debo resignarme,
No tengo a nadie que me supere en el tiro al arco o en el polo;
sólo Avtandil, instruido bajo mis preceptos, se me asemeja un poco”.

El orgulloso joven escucha las palabras del rey con modestia.
Se inclina sonriendo a Rostevan, su sonrisa lo embellece,
y sus blancos dientes brillan como rayos de sol iluminando los llanos,
“¿Por qué te ríes?”, grita el monarca, “¿y por qué callas la causa de tu risa?”

“¿Qué he hecho?”, insiste, “¿qué es lo que hallas jocoso en mí?”
Avtandil implora perdón humildemente por su osadía:
“Me atrevería a hablar si me concedieras licencia para ello,
no debéis ofenderos ni censurarme, no me juzguéis atrevido ni me castiguéis”.

El rey le responde: “¿Cómo podrías tú decir algo que me ofendiera?”.
Entonces presta juramento por la vida de Tinatín cuya belleza ensombrece al sol.
Avtandil le contesta: “Me atreveré a mostraros mi pensamiento sin temor.
Os jactáis de vuestra habilidad con el arco, pero es mejor hablar modestamente.