ვეფხისტყაოსანი
L’uomo dalla pelle di leopardo
დასაწყისი
Prologo
რომელმან შექმნა სამყარო, ძალითა მით ძლიერითა
ზეგარდმო არსნი სულითა ყვნა ზეცით მონაბერითა,
ჩვენ, კაცთა, მოგვცა ქვეყანა, გვაქვს უთვალავი ფერითა,
მისგან არს ყოვლი ხელმწიფე სახითა მის მიერითა.
ჰე ღმერთო ერთო, შენ შეჰქმენ სახე ყოვლისა ტანისა,
შენ დამიფარე, ძლევა მეც დათრგუნვად მის სატანისა,
მომეც მიჯნურთა სურვილი, სიკვდიდმდე გასატანისა,
ცოდვათა შემსუბუქება, მუნ თანა წასატანისა.
ვის შვენის, – ლომსა, – ხმარება შუბისა, ფარ-შემშერისა,
მეფისა მზის თამარისა, ღაწვ-ბალახშ, თმა-გიშერისა,
მას, არა ვისი შევჰკადრო შესხმა ხოტბისა შერისა?
მისთა მჭვრეტელთა ყანდისა მირთმა ხამს, მართ მიშერისა.
თამარს ვაქებდეთ მეფესა სისხლისა ცრემლ-დათხეული,
ვთქვენი ქებანი ვისნი მე არ-ავად გამორჩეული.
მელნად ვიხმარე გიშრის ტბა და კალმად მე ნა რხეული,
ვინცა ისმინოს, დაესვას ლახვარი გულსა ხეული.
მიბრძანეს მათად საქებრად თქმა ლექსებისა ტკბილისა,
ქება წარბთა და წამწამთა, თმათა და ბაგე-კბილისა,
ბროლ-ბადახშისა თლილისა, მის მიჯრით მიწყობილისა.
გასტეხს ქვასაცა მაგარსა გვრდემლი ტყვიისა ლბილისა.
აწ ენა მინდა გამოთქმად, გული და ხელოვანება, –
ძალი მომეც და შეწევნა შენგნით მაქვს, მივსცე გონება;
მით შევეწივნეთ ტარიელს, ტურფადცა უნდა ხსენება,
მათ სამთა გმირთა მნათობთა სჭირს ერთმანერთის მონება.
მო, დავსხდეთ, ტარიელისთვის ცრემლი გვდის შეუშრობილი;
მისებრი მართ დაბადებით ვინმცა ყოფილა შობილი!
დავჯე, რუსთველმან გავლექსე, მისთვის გულს ლახვარ-სობილი,
აქამდის ამბვად ნათქვამი, აწ მარგალიტი წყობილი.
Il Sommo Potere che dal nulla trasse il firmamento
ha dall’empireo celesti spirti infuso alle creature,
e dato all’uomo di possedere il mondo e l’infinite
speci. Da Lui discende nei sovrani tutti il Suo sembiante.
O unico Iddio! Tu che forme forgiasti ad ogni corpo,
siimi contro al demonio usbergo e forza. Colmami d’amor
d’amare fino all’estremo giorno e alleviami il peso
dei peccati che alla suprma soglia mi saran compagni.
O re fero e forte a brandir lancia e scudo e spada! Di Tamàr
regina e sposa, che rose ha per guance ed ambra nera per
capelli, non ardisco a cantar lodi. Chi a Lei solleva
sguardo La colmi della gioia di cui non è mai sazia.
Versando lacrime di sangue canto e compongo un inno alla
regina Tamàr, io che non a caso a ciò fui designato.
Mi è lago di giavazzo inchiostro e docile cristallo penna.
Chi mi legge n’avrà il cuor trafitto da puntata lancia.
Fu Lei che m’ordinò di scriver dolci versi a lode,
cantare sopracciglia e ciglia e chioma, e labbra di rubino
e denti in ordine mirabile e corruschi. Tenero
piombo d’incudine spezza finanche la più dura gemma.
Dai, Signore, a me favella e sentimento, e all’opra d’esser
pari. Se m’assisti, avrò bastante ingegno a sovvenir Tarièl,
tenera memoria perpetuando di sue gesta e dei tre eroi
simili a stelle, usi a donarsi al ben l’uno dell’altro.
Venga a sedersi chi è nato ad ugual sorte e sciolga
lacrime eterne sul fato di Tarièl. Io, Rustavèli,
son già assiso a scrivere un poema col cuor da lancia fesso.
Finora fola, sia ‘sta storia d’ora innanzi perla in versi.