მე, რუსთველი ხელობითა, ვიქმ საქმესა ამა დარი:
ვის ჰმორჩილობს ჯარი სპათა, მისთვის ვხელობ, მისთვის მკვდარი;
დავუძლურდი, მიჯნურთათვის კვლა წამალი არსით არი,
ანუ მომცეს განკურნება, ანუ მიწა მე სამარი.

ესე ამბავი სპარსული, ქართულად ნათარგმანები,
ვით მარგალიტი ობოლი, ხელით-ხელ საგოგმანები,
ვპოვე და ლექსად გარდავთქვი, საქმე ვქმენ საჭოჭმანები,
ჩემმან ხელ-მქმნელმან დამმართოს ლაღმან და ლამაზმან ნები.

თვალთა, მისგან უნათლოთა, ენატრამცა ახლად ჩენა;
აჰა, გული გამიჯნურდა, მიჰხვდომია ველთა რბენა!
მიაჯეთ ვინ, ხორცთა დაწვა კმარის, მისცეს სულთა ლხენა.
სამთა ფერთა საქებელთა ლამის ლექსთა უნდა ვლენა.

შაირობა პირველადვე სიბრძნისაა ერთი დარგი,
– საღმრთო, საღმრთოდ გასაგონი, მსმენელთათვის დიდი მარგი,
კვლა აქაცა ეამების, ვინცა ისმენს კაცი ვარგი;
გრძელი სიტყვა მოკლედ ითქმის, შაირია ამად კარგი.

ვითა ცხენსა შარა გრძელი და გამოსცდის დიდი რბევა,
მობურთალსა – მოედანი, მართლად ცემა, მარჯვედ ქნევა,
მართ აგრევე მელექსესა – საუბართა ტკბილთა ფრქვევა.
რა მისჭირდეს საუბარი და დაუწყოს ლექსმან ლევა,

მაშინღა ნახეთ მელექსე და მისი მოშაირობა,
რა ვეღარ მიჰხვდეს ქართულსა, დაუწყოს ლექსმან ძვირობა,
არ შეამოკლოს ქართული, არა ქმნას სიტყვა-მცირობა,
ხელ-მარჯვედ სცემდეს ჩოგანსა, იხმაროს დიდი გმირობა.

მოშაირე არა ჰქვიან, თუ ვინმე თქვას ერთი, ორი;
თავი ყოლა ნუ ჰგონია მელექსეთა კარგთა სწორი;
განაღა თქვას ერთი, ორი, უმსგავსო და შორი-შორი,
მაგრა იტყვის: ” ჩემი სჯობსო”, უცილობლობს ვითა ჯორი.

Quest’opra dall’ arte mia discende. Smarrisco senno a vita
per colei cui schiere innumeri s’inchinano di fanti.
Sono d’amor malato, e non ho speme in niun che mi guarisca
se non in lei o in zolla che a tomba mi ricopra.

Fiaba di Perisa ora resa in georgiana, nacque come
fior di campo incolto passato da una brezza all’altra.
A me giunta, n’ho fatto scritto di poesia degno di lode.
Così volle la Bella che m’ha tratto fuor di senno.

Gli occhi per Lei fattisi ciechi braman rivederLa. Pazzo
son d’amor, ma m’è sorte errar pei campi. Chi pregherà per me
che Lei dia requie al corpo dal tormento e all’anima confronto?
Dican ora i versidei tre modi d’essere poeta.

E’versaggiare, pria d’ogni altra cosa, ramo e gemma
da saggezza: sublime agli eletti,è pur confronto
al duro orecchio e fonte di letizia all’uomo probo.
Suprema gloria alla poesa è di dir tanto in poco.

Al poeta intento a lunghe rime si fa talora il passo
floppo ed ansimante come a cavallo su lunga
tratta in gara accessa, o a giocator che in campo vuol pulito
battere la palla, e destro cogliere la meta.

Quella è l’ora d’aspettarlo al varco perché ne sia il talento
manifesto. Quando il georgiano gli si asconde e tarda
il verso, non mortifica la lingua o lascia che vivacchi.
ma battendo la palla da campione svela la sua tempra.

Chi butta giù da qualche parte un po’di rima non può dirsi
poeta né tenersi ai grandi vati pari. E quei che come
lui rimediano di quando in quando pochi versi sciolti
e strillano “Sublimi!”, non son altro che impettiti muli.

მეორე ლექსი ცოტაი, ნაწილი მოშაირეთა,
არ ძალ-უც სრულ-ქმნა სიტყვათა, გულისა გასაგმირეთა,
ვამსგავსე მშვილდი ბედითი ყმაწვილთა მონადირეთა:
დიდსა ვერ მოჰკლვენ, ხელად აქვს ხოცა ნადირთა მცირეთა.

მესამე ლექსი კარგი არს სანადიმოდ, სამღერელად,
სააშიკოდ, სალაღობოდ, ამხანაგთა სათრეველად;
ჩვენ მათიცა გვეამების, რაცა ოდენ თქვან ნათელად.
მოშაირე არა ჰქვიან, ვერას იტყვის ვინცა გრძელად.

ხამს, მელექსე ნაჭირვებსა მისსა ცუდად არ აბრკმობდეს,
ერთი უჩნდეს სამიჯნურო, ერთსა ვისმე აშიკობდეს,
ყოვლსა მისთვის ხელოვნობდეს, მას აქებდეს, მას ამკობდეს,
მისგან კიდე ნურა უნდა, მისთვის ენა მუსიკობდეს.

ჩემი აწ ცანით ყოველმან, მას ვაქებ, ვინცა მიქია;
ესე მიჩს დიდად სახელად, არ თავი გამიქიქია!
იგია ჩემი სიცოცხლე, უწყალო ვითა ჯიქია;
მისი სახელი შეფარვით ქვემორე მითქვამს, მიქია.

ვთქვა მიჯნურობა პირველი და ტომი გვართა ზენათა,
ძნელად სათქმელი, საჭირო გამოსაგები ენათა;
იგია საქმე საზეო, მომცემი აღმაფრენათა;
ვინცა ეცდების, თმობამცა ჰქონდა მრავალთა წყენათა.

მას ერთსა მიჯნურობასა ჭკვიანნი ვერ მიჰხვდებიან,
ენა დაშვრების, მსმენლისა ყურნიცა დავალდებიან;
ვთქვნე ხელობანი ქვენანი, რომელნი ხორცთა ჰხვდებიან;
მართ მასვე ჰბაძვენ, თუ ოდენ არ სიძვენ, შორით ბნდებიან.

მიჯნური შმაგსა გვიქვიან არაბულითა ენითა,
მით რომე შმაგობს მისისა ვერ-მიხვდომისა წყენითა;
ზოგთა აქვს საღმრთო სიახლე, დაშვრების აღმაფრენითა,
კვლა ზოგთა ქვე უც ბუნება კეკლუცთა ზედა ფრფენითა.

Seguon nell’ordine i poeti che poco a poco da spartir hanno
con l’arte, né di parole son padroni che vadan dritte al
cuore. Sembran frecce inesperte dei cacciator di primo
pelo che a grosse prede lasche stendon solo le bestiole.

Terzi vengono i canti che gioiosi allietano le feste,
gli amori e le facezie conviviali degli amici,
e che pur ci dilettan se cantati con misura.
Ma non si dia poeta chi d’un’opra lunga è inetto.

Non può disperdere l’aèdo le sue forze in fole. Faccia
che ognora lo si tenga degno d’amore e ad una sola
dama teso, cui donare l’arte a lode e a farne grazie
manifeste. A lei sola aneli e schiuda melodiose labbra.

Ora sappian tutti ch’io lodo Chi lodata dall’inizio,
e che ne traggo non caduca gloria né vergogna,
Impietosa sì leoprado Ella mi è vita. Più oltre
ne profero il nome con esultanza e orgoglio.

Io qui favello dell’amor sublime che è divino. Non è
da tutti metterlo in parole ed è turpe parlarne ai quattro
venti. Dal cielo disceso, sui vanni sale al ciel gli spirti,
ma soffre pene stroci chi cerchi di lassù librarsi.

Non sanno i saggi spiegare quest’amore,pur se la lingua
gli s’affanni fino a noia di chi ascolta. Di più meschine
smanie debbo occuparmi che attengono i mortali, ma che son
pari a lui se, non lascive, rapiscono da lungi i sensi.

In arabo si chiaman folli quei che fan d’amor ragion
di vita, perché smarriscono il senno a furia si rifiuti.
Taluni anelano a Dio ma sono poi dal volo esausti.
Altri, di più bassa lega, rincorron la mortal bellezza.

მიჯნურსა თვალად სიტურფე ჰმართებს მართ ვითა მზეობა,
სიბრძნე, სიუხვე, სიმდიდრე, სიყმე და მოცალეობა,
ენა, გონება, დათმობა, მძლეთა მებრძოლთა მძლეობა.
ვისცა ეს სრულად არა სჭირს, აკლია მიჯნურთ ზნეობა.

მიჯნურობა არის ტურფა, საცოდნელად ძნელი გვარი;
მიჯნურობა სხვა რამეა, არ სიძვისა დასადარი:
იგი სხვაა, სიძვა სხვაა, შუა უზის დიდი ზღვარი,
ნუვინ გაჰრევთ ერთმანერთსა, გესმას ჩემი ნაუბარი!

ხამს მიჯნური ხანიერი, არ მეძავი, ბილწი, მრუში,
რა მოჰშორდეს მოყვარესა, გაამრავლოს სულთქმა, უში,
გული ერთსა დააჯეროს, კუშტი მიჰხვდეს, თუნდა ქუში;
მძულს უგულო სიყვარული, ხვევნა, კოცნა, მტლაში-მტლუში.

ამა საქმესა მიჯნური ნუ უხმობს მიჯნურობასა:
დღეს ერთი უნდეს, ხვალე სხვა, სთმობდეს გაყრისა თმობასა;
ესე მღერასა ბედითსა ჰგავს, ვაჟთა ყმაწვილობასა.
კარგი მიჯნური იგია, ვინ იქმს სოფლისა თმობასა.

არს პირველი მიჯნურობა არ-დაჩენა ჭირთა, მალვა,
თავის-წინა იგონებდეს, ნიადაგმცა ჰქონდა ხალვა,
შორით ბნედა, შორით კვდომა, შორით დაგვა, შორით ალვა,
დათმოს წყრომა მოყვრისაგან, მისი ჰქონდეს შიში, კრძალვა.

ხამს, თავისსა ხვაშიადსა არვისთანა ამჟღავნებდეს,
არ ბედითად “ჰაჲ-ჰაჲ”-ს ზმიდეს, მოყვარესა აყივნებდეს,
არსით აჩნდეს მიჯნურობა, არასადა იფერებდეს,
მისთვის ჭირი ლხინად უჩნდეს, მისთვის ცეცხლსა მოიდებდეს.

მას უშმაგო ვით მიენდოს, ვინ მოყვარე გაამჩივნოს?
ამის მეტი რამცა ირგო: მას ავნოს და თვითცა ივნოს.
რათამე-ღა ასახელოს, რა სიტყვითა მოაყივნოს?
რა ჰგავა, თუ მოყვარესა კაცმან გული არ ატკივნოს!

Ambisca amor chi è ricco di beltà preclara e di salute,
stagioni e senno, generoso cuore e tempo per gli svaghi
forbito eloquio e lustro ma all’altrui paziente, e di più forza
dei rivali strenui. Non è nato ad amar chi di ciò è privo.

L’amore vero è si tenero che arduo è possederlo.
Nulla ha a che far con la lussuria e da spartir con essa:
quello è una cosa, questa è un’altra, e li separa un baratro
profondo. Credimi se dico che insieme non fan lega.

Laido, infido e impuro non è ‘sto amor ma duraturo. Lungi
dall’amata, ognor sospira amante, ed è cuor dedito a donna
pronto, se del caso, a subirne l’ira e i lai. Odio l’amore
senza affetto, con i suoi baci, abbracci e rumorosi trebbi.

O amanti, non dite amore delirare oggi per una e
per l’altra l’indomani, ignari dei tormenti degli addii
questo meschin trastullo è frivolo gioco di ragazzi.
Vero amante è colui che sa soffrir le pene dell’inferno.

L’amor più nobile non sfoggia ma nasconde pena.
L’onora chi da solo sa soffrir e che, solingo, da lui
cerca ristoro, ma lontananza gli é fuoco, svenimenti e
morte. Resiste all’ira dei re, ma a lei sta sottomesso.

A niun disvela il suo segreto, tace il vile lamento che
metta in piazza la diletta, nulla e in alcun luogo lascia
trasparir d’amore, e per amore leva ad affanno il guardo
si come a gioia, e brama di bruciar nella sua fiamma.

Può chi di mente è sano credere a colui che l’amor suo
a dritta e a manca esalta? Far ciò a chi giova, se non al duol
d’entrambi? Si può tessere lodi se arrecan le parole
oltraggio? Com’è bello non ferire il cuor della diletta!